لزوم تغییر الگوهای ذهنی ـ رفتاری برای ورود به گام دوم انقلاب/ تأکید بر نقش علم، فرهنگ و فناوری در آستان قدس رضوی به عنوان یک سامانه اجتماعی بزرگ مقیاس پیچیده

به گزارش گروه دانشگاه ایسکانیوز از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در همایش «رویکرد علمی و نوآورانه آستان قدس رضوی در شکوفایی اقتصادی» که امروز در تالار شیخ طبرسی بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی برگزار شد، با اشاره به حدیث «العِلمُ سُلطانٌ، مَن وَجَدَهُ صالَ بِهِ، ومَن لَم یَجِدهُ صیلَ عَلَیهِ» گفت: حضرت علی (ع) در این حدیث مبارک، علم را به مثابه قدرت می دانند که هر کس به آن دست یابد، قدرتمند شده و هر که از آن دوری کند، دیگران بر او مسلط می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

علاوه بر این حدیث مقام معظم رهبری نیز همواره از علم به عنوان یکی از مؤلفه های مهم اقتدار یاد می‌کنند.

دکتر طهرانچی با بیان این پرسش که درباره رابطه اقتصاد و آستان قدس رضوی دو سؤال مطرح است، اظهار داشت: یک سؤال مربوط به الزام درونی و سؤال دیگر درباره خدمات بیرونی فعالیت‌های اقتصادی آستان قدس رضوی است. زمانی که به آستان قدس رضوی نگاه می‌کنیم، با یک حرم و یک حریم مواجه هستیم، که در حرم رفتارهای عامه و فردی که مربوط به رابطه درونی مردم با امام است، دیده می‌شود، اما بحث حریم متأثر از رفتار خواص یعنی خادمان و واقفان آستان قدس رضوی است که یک رفتار اجتماعی محسوب می شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: البته رفتار عامه و فردی در حرم هم اثرات اجتماعی دارد، اما حریم به شدت متأثر از رفتار اجتماعی است و حریم بر حرم تأثیر می‌گذارد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به موقوفات مَلک به آستان قدس رضوی گفت: این موقوفات یکی از گسترده‌ترین وقفها برآستان قدس رضــوی است که توسط مرحوم حاج حسین آقا ملک طی 8 فقره وقفنامه از سال 1316 به آستان قدس رضوی وقف شده است. نکته حائز اهمیت این وقف توصیه واقف آن است که مطرح می کند این موقوفه برای ترقی معارف است و مرحوم ملک کتابخانه‌ای از کتب تمدنی ایران ایجاد می‌کند تا به غربی‌ها که کشور ما را مورد هجمه قرار داده بودند، بگوید که ایران دارای تمدن عمیق است.

وی افزود: یکی دیگر از مواردی که در وقفنامه موقوفه بزرگ ملک مطرح شده است، رسیدگی به بیماران و تشکیل شفاخانه حضرتی است که این شفاخانه در طول سالها توسعه یافته و امروز به یک بیمارستان تخصصی تبدیل شده است.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی اظهار داشت: اگر بخواهیم این وقفنامه را به ادبیات امروز برگردانیم، منظور واقف از ترقی معارف پیشرفت علم و هدف از ایجاد کتابخانه از کتب تمدنی ایران، ایجاد پژوهشکده است و نشان می‌دهد که یک واقف برای پیشرفت علمی یک مجموعه اقتصادی را به حرم متصل می‌کند، به همین سبب آستان قدس رضوی را می‌توان یک سازمان چند صد ساله دانست که رفتار خواص در آن جهت‌گیری خاص پیدا می‌کند.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه اگر بخواهیم آستان قدس رضوی را توصیف کنیم، این مجموعه دارای یک هسته درونی و سه مؤلفه بیرونی است، تصریح کرد: علم و فرهنگ در هسته درونی آستان قدس رضوی نقش آفرینی می‌کنند و اقتصاد، اجتماع و فناوری سه مؤلفه بیرونی این مجموعه عظیم هستند که تأثیرگذار و تأثیرپذیرند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به توسعه شهر مشهد به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) گفت: به واسطه حضور امام رضا(ع) در مشهد پیرامون حرم مطهر ایشان، واژه همجوار تعریف شد و اقتصاد شهر در حریم حرم توسعه پیدا کرد، به همین دلیل مالکان بسیاری از زمین‌های اطراف حرم آن را وقف کردند و اقتصاد شهر به حرم پیوند خورد.

وی با بیان اینکه آستان قدس رضوی یک سامانه اجتماعی بزرگ مقیاس پیچیده، چند وجهی و با تغییرات محیطی سریع و متأثر از تغییرات محیطی انسان مدار است، اظهار داشت: آیا می‌شود چنین مجموعه عظیمی را بدون توجه به علم هدایت کرد؟ واقعیت این است که کشورهای غربی، تحقیقات هدفمندی را در زمینه زائر، زیارت و گردشگری مذهبی انجام داده‌اند که اربعین حسینی یکی از تحقیقاتی است که توسط دانشگاه MIT آمریکا و به سفارش نیروی هوایی این کشور انجام شده است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: زمانی که مرجعیت علمی بیان می‌شود، زیارت به عنوان بزرگترین دستاورد حریم که در حرم صورت می‌گیرد، مطرح است که از شرایط اقتصادی، اجتماعی، فناوری و ... تأثیرپذیر است.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه با توجه به تغییرات نمی‌توان مجموعه بزرگی همچون آستان قدس رضوی را به روش سنتی اداره کرد، گفت: موضوع نشان «طیب» که مهندس فاطمی امین مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی(ع) در این نشست مطرح کردند، یک مسأله علمی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و فناوری است که با محوریت اعتقاد به این باور که امام معصوم(ع) برای زیست دنیایی و آخرتی الگو هستند، از سوی آستان قدس رضوی پیگیری و اجرا می‌شوند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به دو اتفاق بزرگ در دوره معاصر گفت: یکی از اختراعات بزرگ بشر ماشین چاپ بود که توانست نسخ خطی که فقط در دسترس عالمان منحصر به فرد بود را چاپ کرده و عالمان منحصر به فرد را افزایش دهد. به این ترتیب مفهوم کتابخانه پس از اختراع ماشین چاپ تغییر کرد و مسائل دینی به شدت تحت تأثیر این اختراع قرار گرفت.

وی ادامه داد: اختراع اینترنت دیگر اختراع بزرگ انسان است که توانست به سرعت اقتصاد، مسائل اجتماعی، علم، فرهنگ و ... را به هم بریزد و آرایش جدید خلق کند. در این شرایط مقام معظم رهبری، مفهوم گام دوم انقلاب را مطرح می‌کنند.

دکتر طهرانچی یادآور شد: در رویکرد قبل علم و فرهنگ می‌توانست در قالب یک بسته باشد و از آن فناوری و اقتصاد بیرون بیاید، اما اکنون علم و فرهنگ با اقتصاد، فناوری، مسائل اجتماعی و ... پیچیدگی و در هم تنیدگی پیدا کرده است، بنابراین ما باید برای این شرایط مدل علمی و فرهنگی داشته باشیم.

عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: اینترنت، اقتصاد را به شدت به هم ریخته است، اما آستان قدس رضوی می‌تواند با برندسازی، شبکه‌سازی و اعتماد عمومی که در اختیار دارد، از این بستر فضای جدیدی بسازد.

وی فرهنگ، علم، اقتصاد، فناوری و موضوعات اجتماعی را 5 رکن آستان قدس رضوی دانست و گفت: باید به صورت مجموع و مجزا به این 5 رکن به عنوان ستون خیمه نگاه شود و اگر چنین نگاهی وجود نداشته باشد، خیمه فرو می‌ریزد. علم و پژوهش که به عنوان رکن اول بیانیه گام دوم انقلاب مطرح شده است، بر 6 رکن بعدی از جمله سبک زندگی، اخلاق و معنویت تأثیر می‌گذارد و باید الگوهای ذهنی ـ رفتاری گام اول در اداره، برخورد، گسترش، مدیریت سامانه‌های اجتماعی، کشورداری و حکمرانی شکسته شود و منبعث از تحولات در گام دوم پارادایم‌های جدید ایجاد کنیم.

عضو شورای انقلاب فرهنگی ادامه داد: به عنوان نمونه روش مزرعه داری سنتی در آستان قدس رضوی شکست خورده است و باید با پارادایم‌های جدید آستان قدس به عنوان یک سازمان تحول یافته، مزرعه‌داری نوین را پیش بگیرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر لزوم تغییر الگوهای ذهنی ـ رفتاری خاطرنشان کرد: با توجه به تحولات قرن 21 اگر بخواهیم با پارامترها، الگوواره‌ها، چارچوب‌های ذهنی و رفتاری گام اول مسیر خود را ادامه دهیم، مسیر آن سقوط خواهد بود. بنابراین در گام دوم انقلاب باید جوان شد و با پارادایم‌های جدید رو به جلو حرکت کرد.

دکتر طهرانچی تصریح کرد: آستان قدس رضوی به عنوان نهاد برتر که به امام متصل است، باید نو و پیشرو بماند، بنابراین باید به الگوهای ذهنی و رفتاری نو به علم، فرهنگ، اقتصاد، فناوری و مسائل اجتماعی نگاه کند. شبکه‌سازی، در هم تنیدگی، اثرات فرامرزی و تغییر رفتار سبک زندگی از خصوصیات عصر جدید است که باید به آن دقت داشته باشیم.

وی در پایان گفت: لزوم اینکه آستان قدس رضوی بتواند مجموعه‌ای پویا، بهره‌گیر از فناوری، اثرگذار در اجتماع، مبتنی بر علم و فرهنگ و در پناه امام رضا(ع) باشد، شکست الگوهای ذهنی و رفتاری گام اول است.

گفتنی است در این مراسم دکتر محمد مهدی‌نژاد نوری معاون علمی آستان قدس رضوی، علی سروری مجد رئیس مرکز حوزه ریاست، روابط عمومی و امور استان‌ها دانشگاه آزاد اسلامی، مسعود طاهری لاری سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی و واحد مشهد، رضا روستا آزاد رئیس کمیته برنامه ریزی علم و فناوری آستان قدس رضوی، مهندس سیدرضا فاطمی‌امین مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس رضوی(ع) حضور داشتند.

انتهای پیام/

188 / 188 رئیس دانشگاه آزاد اسلامی محمدمهدی طهرانچی رویکرد علمی و نوآورانه آستان قدس رضوی در شکوفایی اقتصادی

منبع: ایسکانیوز

کلیدواژه: رئیس دانشگاه آزاد اسلامی محمدمهدی طهرانچی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۹۶۳۷۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طهرانچی: معماران دانشگاه آزاداسلامی پروژه مسکن دانشگاه را طراحی می‌کنند

 10 0

اشتراک گذاری این خبر:

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نخستین نشست سراسری مدیران گروه و اعضای هیأت علمی گروه «گردشگری و میراث» و گروه کشوری «معماری و شهرسازی» صبح امروز با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در واحد شاهرود برگزار شد.

دکتر طهرانچی در این نشست با بیان اینکه بسیار خرسندم که در شاهرود که شهر علم و عرفان، شهر بایزید بسطامی و ابوالحسن خرقانی و شهر صاحب تمدن است، میزبان این نشست هستیم، گفت: آنچه امروز بیان می‌شود، در سلسلسه مباحث مربوط به حوزه علوم انسانی، هنر و علوم تربیتی است و مبتنی بر نگاهی است که سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی براساس آن استوار شده و می‌خواهد مسیر آینده این دانشگاه را ترسیم کند.
وی با ارائه سخنرانی با موضوع «معماری، شهرسازی، زیارت و گردشگری - از علم تمدنی تا فناوری رفاه» گفت: مسئله مهم این است که چگونه بین این منظر و بدون توجه به ابعاد آن، جابجا می‌شویم. گاهی در فناوری رفاه قرار می‌گیریم و می‌خواهیم از علم تمدنی سخن بگوییم و گاهی از علم تمدنی می‌خواهیم به فناوری رفاه بپردازیم. واقعیت این است که دستاوردها و آنچه خلق کرده‌ایم، خرابی و نابسامانی‌هایی در زندگی انسان فراهم آورده و اگر به قرآن رجوع کنیم، آیات دلنشینی را می‌بینیم که خداوند چگونه طبیعت را خلق کرده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: یکی از این آیات، آیه 16 سوره حجر است که خداوند می‌فرماید «و همانا ما در آسمان کاخ‌های بلند برافراشتیم و بر چشم بینایان عالم آن کاخ‌ها را به زیب و زیور بیاراستیم» که نشان می‌دهد اینکه انسان چگونه پیرامون خود را می‌بیند، برای خداوند مهم است و برای ناظرین ارزش قائل شده و زینت‌آرایی کرده است.

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: خداوند در آیه دیگر اشاره دارد که آنچه خداوند خلق کرده، موزون، نشاط‌آور و بهجت‌آور است و به تعبیر معماران؛ دارای‌هارمونی است: «وَالْأَرْضَ مَدَدْنَاهَا وَأَلْقَيْنَا فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ مَوْزُونٍ». 

وی افزود: در آیات قرآن کریم اشاره شده که ما در دنیایی هستیم که به اندازه آراسته شده است. آیا از این خلقت الگو می‌گیریم و ساخته‌های ما به عنوان معماران کره خاکی باعث تفاخر و بهیج است و برای ناظرین زینت داده شده است؟ خداوند در آیه 27 سوره فاطر می‌فرماید «أَلَم تَرأَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَاءِ مَاء فَأَخرَجنَا بِهِۦ ثَمَرَت مُّختَلِفًا أَلوَنُهَا». این آیه اشاره دارد که خداوند گیاهان را که از یک آب و خاک و آفتاب بهره می‌برند، به صورت رنگارنگ آفریده است. این موضوع نشان می‌دهد که آراستن دنیا قاعده دارد و باید از آنها الگو بگیریم.

وی با بیان اینکه گذشتگان دستاوردهایی زیبا، موزون و نشاط آوری برای ما به ارث گذاشته‌اند، گفت: گذشته چراغ راه آینده است و سؤال اینجاست که آیا گذشته ای که به ما ارث رسیده، فقط برای گردشگری و عکس یادگاری گرفتن است؟ تا کی دنیا باید فقط مایه تفاخر باشد؟  واقعیت این است که ما در معماری به تفاخر آثار گذشتگان رسیده‌ایم و خودمان چه می‌کنیم؟ آیا فقط باید به شیخ بهایی بنازیم و روز او را روز مهندس بنامیم؟ آثاری همچون چغازنبیل، شوش دانیال، مسجد شیخ لطف‌الله و... همگی اوج «مُّختَلِفًا أَلوَنُهَا» است. البته این هنر فقط در مراکز مذهبی و آثار تاریخی ما نیست بلکه در جاهایی مانند خانه بروجردی‌های کاشان نیز می‌توان طراحی فوق‌العاده در تأسیسات برودتی، زیبایی معماری و هم‌نوایی آن با رشد انسان را دید. اما آیا صرفاً آنچه از معماری به ما رسیده، برای گردشگری است؛ آن هم از جنس عکس یادگاری؟

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به وضعیت معماری کشور تصریح کرد: آیا شهر ما به قاعده ساخته شده است؟ در نقاطی از تهران ساختمان‌های 40 طبقه‌ای را می‌بینیم که در کوچه‌های 4-3 متری ساخته شده و شاهدیم که شهری مانند تهران موزون نیست و برج‌های بلندمرتبه در این شهر آشوب‌ناکی به وجود آورده است. این اتفاقات از کجا سرچشمه می‌گیرد؟ آیا غیر از این است که کسانی که در این حوزه تصمیم می‌گیرند، دانش‌آموختگان دانشگاه‌های ما هستند؟

وی افزود: طرح‌های‌هادی و جامع شهری را چه کسانی می‌نویسند؟ چه کسانی میراث گردشگری ما را در دست دارند؟ واقعیت این است که ما با شلختگی در طراحی شهرها مواجه هستیم و معماران ما آپارتمان‌هایی ساخته‌اند که محله‌ها را نابود کرده است. به جای محله‌هایی که مسجدمحور بودند و انس و الفت اجتماعی در آن وجود داشت، به نقطه‌ای رسیده‌ایم که برج‌ها و مجتمع‌ها با قواعد هیأت مدیره جایگزین آن شده و انسان‌ها به ماشین تبدیل شده‌اند و دیگر همسایه از همسایه خود خبر ندارد. در این محیط زندگی، درخت‌های مثمر از خانه‌ها رفته و طراوت بهار و گلدان‌هایی که در حیاط خانه‌ها بود و ابتدای بهار به  انسان حیات می‌داد، کنار گذاشته شده است. بدین ترتیب تعلق و رابطه انسان و خاک قطع شده است.

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: درباره این وضعیت تنها یک جمله می‌توان گفت که ساخته‌های ما نه با میراث نیاکان و نه با طبیعت الهی همخوان نیست و سؤال اینجاست که بر کدام آیین هستیم؟ ما فرزندان خلف شیخ بهایی نیستیم؛ او معماری، آکوستیک، الاستیک، نور و صدا را درهم آمیخته بود و بین فیزیک و معماری و... ارتباط برقرار کرده بود. به نظر می‌آید ما به پدرانمان شبیه نیستیم.

دکتر طهرانچی با اشاره به حوزه معماری، شهرسازی و گردشگری از منظر تمدن اسلامی، گفت: خداوند در آیات 82 و 21 سوره غافر و همچنین آیه 44 سوره فاطر تأکید دارد که «أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الذین» بدین معنی که «آیا این مردم در روی زمین سیر نکردند تا عاقبت کار ستمکاران پیش از خود را که نیرو و اقتدارشان هم بسیار بیش از اینان بود بنگرند که چگونه شد؟» بر این اساس؛ ما دو نوع گردشگری عبرت و غفلت داریم و خداوند می‌فرماید بروید و ببینید که آنها قوت و توانایی و فناوری بالاتر از شما داشتند اما به رفتار کج دچار شدند و این رفتار باعث شد که سرانجام آنها خوش نباشد.

وی خاطرنشان کرد: گذشتگان آثار بیشتری روی زمین خلق کردند اما آنچه به دست آورده بودند، آنها را کفایت نکرد؛ چرا که به علمی که داشتند خوشحال بودند و با علم، قوت خلق کردند و آثاری روی کره خاکی پدید آوردند. در این آیات الهی تأکید شده که برویم و بینیم. گذشتگان هم قدرت، هم آثار فراوان و معماران خوشدست داشتند و شهرهای آباد خلق کردند اما هنگامی که ندای حق توسط پیامبران رسید، به خودشان ظلم کردند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: این چهار آیه نگاهی کاملاً تمدنی به معماری، شهرسازی، گردشگری و میراث را نشان می‌دهد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه دانشگاه صرفاً حوزه علم نیست، گفت: دانشگاه در مرحله اول محیطی برای تربیت است و سه رکن نظام علمی، نظام فناوری و نظام فرهنگی دارد. واقعیت این است که ما در حوزه معماری، شهرسازی، زیارت و گردشگری نمی‌دانیم بر ساحت علم تمدنی حرکت می‌کنیم یا فناوری رفاه و تکلیفمان روشن نیست. PhD جایی است که باید در حوزه علم تمدنی باشد و جایی که به نیازهای جامعه پاسخ می‌دهیم، فناوری رفاه است؛ پس با دوگانه مواجه هستیم به طوری که در گردشگری می‌خواهیم علم تمدنی گردشگری را توسعه دهیم یا هتلداری را آسان کنیم؟ در معماری می‌خواهیم به مرمت بپردازیم و به تاریخ معماری بنگریم یا برج‌های بلندمرتبه بسازیم؟

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: آیا برج میلاد محصول علم تمدنی است یا فناوری رفاه؟ برج میلاد زیبایی ندارد اما شکوه از جنس فناوری دارد و دکتر حافظی که برآمده از مکتب معماری دانشگاه شهیدبهشتی است، در برج میلاد یک طراحی ایرانی را رقم زده اما رابطه ای با گذشته ایران ندارد. پس ما در علم تمدنی و فناوری رفاه نمی‌دانیم کجا ایستاده‌ایم.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به تغییر اقبال عمومی نسبت به رشته‌های دانشگاهی، گفت: اعضای هیأت علمی و پراکندگی رشته‌های ما در دو دهه قبل متوازن بود و هیچ رشته ای بیش از 6 درصد اعضای هیأت علمی را به خود اختصاص نداده بود اما امروز نوع اقبال اجتماعی باعث شده که شاهد تراکم در 6 رشته باشیم. این موضوع حاصل تغییرات شناختی نسلی متأثر از رشد فناوری است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: واقعیت این است که در گذشته انسان به دنبال دانایی بود و ماشین را مظهر توانایی می‌دانست اما امروز ماشین مظهر دانایی شده و ما به دنبال کسب توانایی هستیم. به همین دلیل امروزه در اذهان عمومی معماری بهتر است که با نرم‌افزارهای سه‌بُعدی و فناوری‌های دیگر کار کند. در این نگاه، معمار مفاهیم را از هوش مصنوعی می‌پرسد و به همین دلیل ماشین مظهر دانایی شده و جوانان به دنبال توانایی هستند اما آیا آینده اینگونه قابل اتکاست؟ 

وی خاطرنشان کرد: کسانی که به دنبال توانایی صرف هستند، بردگان فردا خواهند بود. به عنوان نمونه؛ آفریقا صاحب تمدن بود اما روزی که اروپایی‌ها آنها را به عنوان توانایی بدنی محسوب کردند، باعث شد که امروز با وجود آنکه سیاهپوستان آفریقا از بردگی بیرون آمده‌اند، همچنان بین رتبه‌های یک نیستند. باید حواسمان باشد که از توانایی که ماشین مظهر دانایی است، شاگرد ابوالحسن خرقانی تربیت نمی‌شود و عرفان معنایی خلق نمی‌شود.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه اگر دانایی را از ما بگیرند، تفکر هم خواهند گرفت، گفت: باید دست و فکر توأمان کار کند. در دوره ما سرها بزرگ شد و دست‌ها کوچک. امروز نیز سرها کوچک و دست‌ها بزرگ شده و تغییرات شناختی اتفاق افتاده است. به همین دلیل دیگر کسی به دنبال دانش علوم پایه، علوم انسانی، علوم اجتماعی و... نیست و جوانان تحت تأثیر رشد فناوری و به دنبال دانایی نیستند و طالب توانایی شده‌اند. در نتیجه، اتفاقی که می‌افتد، خطرناک است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: این وضعیت در حوزه میراث، گردشگری، شهرسازی و معماری نیز وجود دارد و دانایی‌های جوان آن چیزی است که هوش مصنوعی به او القا می‌کند. نباید خیلی فضای دیجیتال را باور کرد. فضای دیجیتال جوامع ما را به صورت حساب‌شده هدف قرار داده است. یادمان باشد اگر مسلمانان در تنگه اُحُد به ظاهر شکست دشمن را باور نمی‌کردند، دندان پیامبر نمی‌شکست و حضرت حمزه نیز به شهادت نمی‌رسید. دشمن فضای بازی را عوض کرده و خود را برای رویارویی جنود شیطان و جنود رحمان آماده می‌کند.

دکتر طهرانچی با بیان اینکه در معماری و شهرسازی، خلاقیت مبتنی بر علم و هنر است، گفت: امروز در معماری از خلاقیت فاصله گرفته و صرفاً به نوآوری بسنده کرده‌ایم؛ البته همه رشته‌ها در معرض این تغییر هستند و باید هشیار باشیم. در این مسیر، هم به دانایی نیاز داریم و هم به توانایی چرا که دنیایی که خلق خدا و مظهر اسماء الهی است، هم جلوه عالم بودن و هم جلوه قادر بودن حضرت حق است و انسان هم به عنوان خلیفه الله هم علم را دوست دارد و هم توانایی را. در گذشته فکر می‌کردیم که «توانا بود هرکه دانا بود» اما امروز بین توانایی و دانایی واسطه‌هایی قرار گرفته که باید به آنها توجه کنیم.

وی با اشاره به نظام دانشی جدید دانشگاه آزاد اسلامی گفت: در این نظام جدید، معماری و گردشگری در حوزه علم تمدنی در دانشکده فرهنگ و تمدن کنارهم قرار می‌گیرند و معماری و عمران نیز در دانشکده صنعت و ساختمان دست در دست هم می‌دهند. این دو گروه باید با یکدیگر متحد شوند چرا که معماری یک پیکره است که بخشی از آن در حوزه علم تمدنی و بخشی دیگر در فناوری رفاه نقش‌آفرینی می‌کنند. ارتباط این دو حوزه را هم قوه عاقله و شبکه عاقله دانشگاه که گروه کشوری است، تنظیم می‌کند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: همچنین گروه گردشگری در دانشکده حمل و نقل هم باید ایفای نقش کند. نظام دانشی جدید دانشگاه آزاد اسلامی اینگونه نیست که فقط به جلوه علمی توجه داشته باشد بلکه ما دو بال علم و فناوری داریم. البته این موضوع، حرف جدیدی نیست و همانطور که حضرت علی (ع) فرموده‌اند؛ علم وعمل با هم قرین هستند و اگر علم با عمل همراه نشود، رحلت می‌کند. (الْعِلْمُ مَقْرُونٌ بِالْعَمَلِ، فَمَنْ عَلِمَ عَمِلَ؛ وَ الْعِلْمُ يَهْتِفُ بِالْعَمَلِ، فَإِنْ أَجَابَهُ، وَ إِلَّا ارْتَحَلَ عَنْه.)

وی با اشاره به تفاوت تربیت معمار و تربیت آرشیتکت گفت: دوره صفویه معماری تمدنی آخرین زمانی بود که می‌توانست به مدرسه بیاید که این اتفاق نیفتاد. تا پیش از آن، در مدارس نظامیه علوم تمدنی، علم الحیل و فلسفه از مدرسه رفت اما عرفان و فقه ماند. در دوران صفویه فلسفه صدرایی به مدرسه بازگشت که قاعده آن را در حوزه علمیه و تربیت علمایی همچنن علامه طباطبایی و شهید مطهری می‌توان دید که حاصل بازگشت فلسفه به مدرسه بود اما معماری و ریاضی در دوران صفویه به مدرسه نیامد و این اتفاق تا تأسیس دارالفنون ادامه داشت. به همین دلیل، دیگر آثار معماری همچون گنبد سلطانیه در ایران تکرار نشد و نتوانستیم افرادی همچون مرحوم لُرزاده را تربیت کنیم چرا که ایشان پدیده ای خارج از مدرسه بود و دانش شفاهی ایشان نیز به دانش مکتوب تبدیل نشد.

دکتر طهرانچی ادامه داد: ما هیچ گاه دانش معماری، شهرسازی و گردشگری را از گذشتگان نگرفتیم و از ابتدا شروع کردیم؛ ابتدایی که هیچ ریشه‌ای در تمدن ما ندارد و تنها با ارائه چند واحد درسی می‌خواهیم به معماری گذشته توجه داشته باشیم که البته از این طریق دانش به گذشته وصل نخواهد شد.

وی با اشاره به انواع گردشگری در کشور گفت: یکی از ویژگی‌های کشور ما این است که ما مفهوم زیارت را داریم که به اندازه گردشگری مهم است و از دیرباز مردم اهمیت و توجه زیادی برای حج و زیارت قائل بودند اما اتفاقی که افتاد، این بود که حوزه زیارت را به گزاف و غیرعالمانه، به گردشگری مذهبی تغییرنام دادیم. این در حالی است که در گردشگری فرد محور است اما در مفهوم زیارت، امام محور است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به گزارش دانشگاه MIT آمریکا درباره پیاده‌روی اربعین گفت: سال 2019 این دانشگاه به سفارش نیروی دریایی آمریکا گزارشی تحت عنوان «در راه کربلا» منتشر کرد که عمده نظرسنجی‌های آن از ایرانی‌ها و عراقی‌ها انجام شده بود. مقدمه این گزارش عنوان می‌کند که مسلمانان در آیین خود حج و زیارت دارند و جالب است که از واژه گردشگری استفاده نشد و اشاره می‌کند که زیارت یک سنت شیعی در ملاقات با ائمه معنوی‌شان که امام و امامزادگان هستند، تعریف می‌شود. جالب است که کربلا شهری با 300 هزار جمعیت است که در شب جمعه جمعیت آن به 6 میلیون نفر و در ایام اربعین به 30 میلیون نفر می‌رسد. پس مدل شهرسازی و معماری این شهر چگونه باید باشد؟

وی افزود: مشهد مقدس نیز که ناحیه اطراف حرم جمعیت 300 تا 400 هزار نفری دارد، در ایام عید نوروز میزبان 3 میلیون نفر می‌شود. مدیریت زیارت چگونه باید باشد؟ آیا چینی‌ها باید سوغات زائران ما را بسازند؟ اتفاقی که در معماری ما افتاده، این است که شیخ بهایی روی زمین و متصل به آسمان کار می‌کرد اما معماران ما از نسخه زیر زمین استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد رابطه‌شان با گذشته قطع شده است. به همین دلیل شاهدیم که بخش‌های جدید حرم را به زیر زمین برده‌اند و رابطه انسان و آسمان را قطع کرده‌اند.

دکتر طهرانچی خاطرنشان کرد: ما در سفر به عتبات با مفاهیمی همچن زائر، خادم و موکب مواجه هستیم که این مفاهیم در مکتب گردشگری قرار نمی گیرد؛ پس چه کسی باید این مفاهیم را به دانش تبدیل کند؟ گره‌هایی در زندگی مردم ایجاد شده به دلیل این است که ما صرفاً در فناوری رفاه نشسته ایم و این مفاهیم را بسته کرده ایم و خروجی برای خودمان قائل نشده‌ایم. این در حالی است که یکی از موضوعات مهم در کشور ما بحث زیارت و گردشگری است و هر ایرانی اگر در طول سال به دو سفر برود، حتماً یکی از آنها زیارتی و دیگری گردشگری است. بنابراین باید گروه زیارت و گردشگری در دانشگاه آزاد اسلامی ایجاد کنیم. 

وی خاطرنشان کرد: عربستان نیز دانشگاه خاص حج دارد و به موضوعاتی همچون معماری صوت می‌پردازد اما ما نقطه پاسخگویی در حوزه مهندسی و انسان نداریم. به همین دلیل با تناقض مواجه می‌شویم. به عنوان مثال سیستم‌های صوتی که در اماکن مذهبی استفاده می‌کنیم، در اروپا برای کنسرت‌ها ساخته می‌شود و ما آنها را به فضای آینه کاری و محدب خود که معماری خاص دارد، آورده ایم و بدین ترتیب به یکی از مشکلات ما تبدیل شده است. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: کجا باید برای این حوزه متخصص تربیت کنیم؟ ما کار علمی نکرده‌ایم اما عنوان باید اصلاح شود و از نو به مسئله نگاه کنیم. آموزش، پژوهش و کاربست در سه حوزه معماری، شهرسازی و گردشگری مفهوم در نظام فناوری قرار گرفته و در عین حال مدعی نظام علم هستیم. اتفاقی که افتاده، این است که معماری دانشگاه تهران به هنر، معماری دانشگاه علم و صنعت به مهندسی و معماری دانشگاه شهیدبهشتی به علم نزدیک است و بین آنها تفاوت وجود دارد. وقتی صرفاً فناور شدیم، جامعه هم نوآور می‌شود و خلاقیت از جامعه می‌رود. 

وی با بیان اینکه خلاقیت در شهرسازی نداریم و نمونه آن مسکن مهر است، گفت: مسکن مهر ارزان، سبک سازه و دارای مصالح جدید بود اما خلاقیت نداشت چون معماری ما علم است و جامعه ای که در آن خلاقیت وجود نداشته باشد، نتیجه آن چنین مسکن‌هایی می‌شود. وضعیت در حوزه گردشگری نیز به همین شکل است و علم و تفکر پشت گردشگری ما نیست. وقتی دانشگاهیان صرفاً از جنبه فناوری و گردشگری با موضوع برخورد می‌کنند، مردم نیز قدر گذشته میراثی خود در گردشگری را نمی دانند. به همین دلیل فناوری لازم است اما باید در نظام علمی مدنظر باشد.

دکتر طهرانچی ادامه داد: در معماری به سمت آموزش مهارتی و حرفه‌ای رفته‌ایم اما به آموزش خلاق تخصصی برگرفته از مدیریت دانش نیاز داریم تا دانش در سینه را به دانش مکتوب تبدیل کنیم و بعد به سراغ دانش اجتماعی در معماری، شهرسازی و گردشگری برویم. یک سوم بحث در این حوزه‌ها باید اجتماعی و انسان‌شناسی باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه در حوزه معماری بدون توجه به ویژگی جامعه ایرانی، الگوها را وارد کردیم چون فقط به حوزه مهارتی و حرفه‌ای توجه داشتیم، گفت: این در حالی است که آموزش ما باید به هر پنج رکن آموزش خلاق تخصصی، آموزش حرفه ای، آموزش مهارتی، آموزش اجتماعی و انسان شناسی بپردازد.

وی تأکید کرد: اتفاقی که در دانشگاه آزاد اسلامی طراحی کردیم، تبدیل این دانشگاه به یک دانشگاه جامعه‌پرداز است که به جامعه متصل باشد. از این طریق می‌خواهیم جامعه را دانش و حکمت‌بنیان اداره کنیم نه تقلیدی. برای این کار باید پلی بین دانشگاه و جامعه داشته باشیم. دانشگاهی که خلاق و نوآور باشد، می‌تواند جامعه خلاق و نوآور خلق کند. در این مسیر دانایی فردی را در گروه‌های علمی و مهارت و توانایی فردی را در محیط پایه و عرصه دنبال می‌کنیم. برای رسیدن به دانایی گروهی نیز دانشکده‌های موضوعی را راه اندازی کردیم و می‌خواهیم از طریق شبکه سرای نوآوری به توانایی گروهی برسیم. از این طریق دانشگاه می‌تواند جامعه فرهیخته، اقتصاد و امنیت و سبک زندگی را به مردم هدیه دهد.

دکتر طهرانچی در پایان با اشاره به طرح ساخت مسکن کارکنان و اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: قرار است 50 هزار واحد مسکونی در دانشگاه آزاد اسلامی ساخته شود. اتفاقی که گروه‌های معماری باید رقم بزنند، ایجاد شرکت‌های تعاونی دانش بنیان است و این بهترین فرصت است تا اساتید دانشجویان را در این عرصه کارآزموده کنند. می‌خواهیم در حوزه معماری، سبک دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشیم. دانشگاه آزاد اسلامی در هر استان پروژه مسکن دارد که معماران همین دانشگاه باید آن را طراحی کنند. اگر بتوانیم نقش سازمانی را خوب ایفا کنیم، حکمرانی هم به نحو احسن توانمند می‌شود.

انتهای پیام/